ดูแลตัวเองอย่างไร….ห่างไกลโรคติดเชื้อทางเดินหายใจ

✅ ไข้หวัดใหญ่ (Influenza)

• สาเหตุ: เกิดจากการติดเชื้อไวรัส Influenza Virus มีสายพันธุ์ A,B,C อยู่ในน้ำมูก น้ำลาย และเสมหะ ติดต่อได้ง่ายโดยการไอ จาม หายใจรดกัน สิ่งของเครื่องใช้ เมื่อเป็นแล้วจะมีภูมิคุ้มกันต่อสายพันธุ์นั้น
• อาการ: ไข้สูง 38.5-40 C ปวดเมื่อยตามเนื้อตัวมาก ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร เจ็บในคอ คัดจมูก น้ำมูกใส บางครั้งอาจมีอาการวิงเวียน จากการอักเสบของหูชั้นในที่เกี่ยวข้องกับการทรงตัว
• การรักษา และการป้องกัน: รักษาตามอาการ และฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ปีล่ะครั้ง โดยเฉพาะในกลุ่มเสี่ยง เช่น ผู้สูงอายุ ผู้ป่วยโรคระบบทางเดินหายใจ หรือบุคลากรทางการแพทย์

✅ COVID-19

• สาเหตุ: เกิดจากเชื้อ SARS-CoV-2 อยู่ในน้ำมูก น้ำลาย และเสมหะ ติดต่อได้ง่ายโดยการไอ จาม หายใจรดกัน สิ่งของเครื่องใช้ เมื่อเป็นแล้วจะมีภูมิคุ้มกันต่อสายพันธุ์นั้น
• อาการ: มีทั้งอาการเพียงเล็กน้อยเหมือนหวัดทั่วไป เช่น ไข้ต่ำๆ ไอ มีเสมหะ คัดจมูก น้ำมูกไหล ไปจนถึงอาการที่รุนแรง ไม่ว่าจะเป็นไข้สูง หนาวสั่น ปวดตามร่างกาย หายใจหอบเหนื่อย ปอดอักเสบรุนแรง 
• การรักษา และการป้องกัน: รักษาตามอาการ และฉีดวัคซีนโควิด-19 ปีล่ะครั้ง โดยเฉพาะในกลุ่มเสี่ยง เช่น ผู้สูงอายุ ผู้ป่วยโรคระบบทางเดินหายใจ หรือบุคลากรทางการแพทย์

✅ ไซนัสอักเสบ

• เกิดจากการติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรียในโพรงไซนัส ซึ่งเป็นโพรงอากาศเล็กๆ ในกะโหลกซึ่งอยู่รอบๆ จมูก และมีทางเชื่อมต่อกับโพรงจมูก หากทางเชื่อมเกิดการอุดตัน เมือกจะไม่สามารถระบายออกได้ จนเกิดการอักเสบ และเป็นหนองขังในโพรงไซนัสได้ 
• อาการ: ปวดมึนๆ หนักๆ บริเวณหัวตา หน้าผาก โหนกแก้ม หรือรอบๆ กระบอกตา รู้สึกคล้ายปวดฟันบริเวณขากรรไกรบน มีอาการคัดจมูก เจ็บคอ มีเสลดเหลือง หรือเขียวไหลลงคอ อาจมีไข้ร่วมด้วย
• การรักษา และการป้องกัน: ทานยาฆ่าเชื้อ และหมั่นออกกำลังกายเป็นประจำ พักผ่อนให้เพียงพอ งดงานหนัก ดื่มน้ำมากๆ หลักเลี่ยงการสั่งน้ำมูกแรงๆ

✅ ปอดอักเสบ หรือปอดบวม

• สาเหตุ: พบบ่อยสุด คือ เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย Pneumococcus นอกจากนี้ยังเกิดจากเชื้อไวรัส เชื้อไมโคพลาสมา เชื้อรา เชื้อโปรโตซัว ติดต่อโดนการไอ จาม หรือหายใจรดกัน หรือการสำลักสารเคมี หรือเศษอาหารเข้าปอด
• อาการ: ไข้สูงทันทีทันใด (38.5-40 C) หนาวสั่น และหายใจหอบ ในระยะแรกอาจไอแห้งๆ ไม่มีเสมหะ ต่อมาจะไอมีเสลดขุ่นสีเหลืองหรือเขียว หรือมีเลือดปน เจ็บแปลบเวลาหายใจเข้า หรือไอแรงๆ ปวดร้าวไปที่หัวไหล่ หรือสีข้างได้
• การรักษา และการป้องกัน: ทานยาฆ่าเชื้อ ทานยาฆ่าเชื้อ และหมั่นออกกำลังกายเป็นประจำ พักผ่อนให้เพียงพอ งดงานหนัก ดื่มน้ำมากๆ 

✅ วัณโรคปอด

• สาเหตุ: เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย Mycobacterium tuberculosis ติดต่อโดยการสูดละอองเสมหะของผู้ป่วยที่ไอ จาม หรือหายใจรดกัน เข้าไปในปอดโดยตรง อาจได้รับเชื้อเมื่อภูมิคุ้มกันยังดี ทำให้ไม่แสดงอาการ แต่เมื่อร่างกายอ่อนแอ เชื้อที่หลบซ่อนอยู่จะแบ่งตัวเพิ่มจำนวนจนเกิดอาการได้
• อาการ: อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร น้ำหนักตัวลด มีไข้ต่ำๆ ต่อมามีอาการไอแห้งๆ แล้วมีเสมหะ อาการไข้ และไอมักจะเรื้อรังเป็นแรมเดือน ในรายที่เป็นมากจะไอเป็นก้อนเลือด ทำให้อาจมีอาการซีดร่วมด้วย เมื่อเอกซเรย์ปอดจะพบจุด
• การรักษา และการป้องกัน: ทานยาฆ่าเชื้อติดต่อกันต่อเนื่อง 6 เดือน (หากอาการดีขึ้น แล้วหยุดยา ไม่ทานจนครบ อาจทำให้เชื้อดื้อยาได้) ควรงดบุหรี่ และเหล้า อยู่ในที่อากาศถ่ายเทสะดวก เวลาไอ หรือจามให้ใช้ผ้าปิด ในช่วงที่ทานยาไม่ถึง 2 สัปดาห์ ผู้ป่วยควรนอนแยก และงดใช้ของร่วมกับผู้อื่น